Στο πρόσφατο Πανελλήνιο Συνέδριο Δερματολογίας, συζητήθηκε στο πλαίσιο ειδικής συνεδρίας η αινιγματική και πολύπλοκη σχέση μεταξύ της χρήσης αντηλιακών, της φωτοπροστασίας και της σύνθεσης της βιταμίνης D.
Ποια είναι η σημασία της φωτοπροστασίας για την υγεία του δέρματος;
Η χρήση των αντηλιακών αποτελεί ένα απαραίτητο μέτρο για την πρόληψη της φωτοκαρκινογένεσης, αλλά και για την αποφυγή του ηλιακού εγκαύματος (που προκαλείται κυρίως από τη UVB),των δερματικών δυσχρωμιών (που προκύπτουν κυρίως από την UVA κι του ορατού φωτός) κι της φωτογήρανσης (που επάγεται από το συνδυασμό UVB, UVA κι ηλιακού φωτός). Τα περισσότερα αντηλιακά προστατεύουν αποτελεσματικά από την UVB ακτινοβολία, κι λιγότερο από την UVA, ενώ τα αντηλιακά με χρώμα προσφέρουν επιπλέον προστασία και από το ορατό φως. Κάθε φάσμα ακτινοβολίας είναι σημαντικό, καθώς συνδέεται με διαφορετικές επιβλαβές επιπτώσεις για το δέρμα.
Πώς να χρησιμοποιείς σωστά το αντηλιακό;
Ο δείκτης SPF αποτελεί μέτρο της προστασίας του αντηλιακού, κυρίως έναντι της UVB ακτινοβολίας κι λιγότερο της UVA κι του ορατού φωτός. Η Αμερικανική Εταιρεία Δερματολόγων προτείνει τη χρήση αντηλιακού ευρέος φάσματος, ανθεκτικού στο νερό, με τουλάχιστον SPF 30. Το αντηλιακό πρέπει να εφαρμόζεται 15 λεπτά πριν από την έκθεση στον ήλιο και να απλώνεται άφθονα σε όλες τις εκτεθειμένες περιοχές του δέρματος περίπου 2 έως 3 κουταλιές της σούπας για το σώμα και 1 έως 2 κουταλάκια του γλυκού για το πρόσωπο και τον λαιμό. Για έναν ενήλικα απαιτούνται κατά μέσο όρο 35 ml για πλήρη κάλυψη του σώματος. Όταν βρίσκεστε σε εξωτερικούς χώρους, η εφαρμογή πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε 2 ώρες ή πιο συχνά εάν ιδρώσετε ή μετά το κολύμπι. Παράλληλα, είναι σημαντικό να αναζητούμε σκιά και να φοράμε προστατευτικά ρούχα, όπως μακριά μανίκια, καπέλα και γυαλιά ηλίου.
Το 2025, η παγκόσμια δερματολογική κοινότητα ανέδειξε πως η προσωποποιημένη φωτοπροστασία αποτελεί αναδυόμενη ανάγκη, καθώς οι απαιτήσεις κάθε ατόμου διαφέρουν ανάλογα με τον φωτότυπο (χρώμα δέρματος), τις συνήθειες έκθεσης στον ήλιο και την ύπαρξη δερματικών παθήσεων. Έτσι, συνίσταται στα παιδιά να χρησιμοποιούνται αντηλιακά με φυσικά φίλτρα (αντιηλιακά με οξείδιο του ψευδαργύρου κι διοξειδίου του τιτανίου), ενώ σε άτομα με δερματοπάθειες προκαλούμενες από τον ήλιο συνιστώνται αντηλιακά υψηλού SPF, εμπλουτισμένα με αντιοξειδωτικά. Σε άτομα με σκουρόχρωμο δέρμα απαιτείται ειδική προστασία και έναντι της UVA και του ορατού φωτός για την αποφυγή δυσχρωμιών.
Βιταμίνη D vs Αντηλιακό: Τελικά τι ισχύει;
Τα αντηλιακά προσφέρουν ένα πολύτιμο όφελος: προστατεύουν από την UVB ακτινοβολία, η οποία είναι υπεύθυνη για τα ηλιακά εγκαύματα και ενδέχεται να συμβάλλει στην ανάπτυξη καρκίνου του δέρματος. Όμως, η ίδια η UVB είναι απαραίτητη για τη μετατροπή της 7-δεϋδροχοληστερόλης σε προβιταμίνη D, το οποίο αποτελεί το πρώτο στάδιο της βιοχημικής διαδικασίας που οδηγεί στη σύνθεση της 25-υδροξυβιταμίνης D στο σώμα, η οποία θα μας κατατάξει στις κατηγορίες επάρκειας, ανεπάρκειας ή έλλειψης βιταμίνης D.
Πράγματι, πειραματικές μελέτες με χρήση τεχνητής πηγής φωτός έχουν δείξει ότι η εφαρμογή αντηλιακού μπορεί να μειώσει τα επίπεδα βιταμίνης D στο δέρμα και στη συστηματική κυκλοφορία. Ωστόσο, οι σύγχρονες εξελίξεις στην τεχνολογία των αντηλιακών υπόσχονται να δώσουν λύση στο «δίλημμα» μεταξύ προστασίας από τον ήλιο και επαρκούς σύνθεσης βιταμίνης D. Η πρόσφατη καινοτομία των αντηλιακών εμπλουτισμένων με βιταμίνη D αποτελεί μια πολλά υποσχόμενη προσέγγιση. Τα αντηλιακά που περιέχουν προβιταμίνη D που μπορεί να αναπληρώσει τα επίπεδα βιταμίνης D τα οποία ενδεχομένως να μειώνονταν με τη χρήση κλασικών αντηλιακών.
«Blue Light» Alert: Μπορεί το κινητό σου να γερνάει το δέρμα σου;
Περνάμε πλέον περισσότερο χρόνο μπροστά από μια οθόνη παρά στον ήλιο. Εκτός από την υπεριώδη ακτινοβολία, μια από τις σημαντικότερες πηγές που επηρεάζουν το δέρμα μας είναι η ακτινοβολία από υπολογιστές, κινητά και οθόνες γενικότερα, με πιο χαρακτηριστική το μπλε φως (blue light).Σε αυτό το πλαίσιο, η λουτεΐνη ξεχωρίζει ως ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό που προσφέρει στοχευμένη προστασία απέναντι σε αυτή τη μορφή ακτινοβολίας. Οι αγωγές με λουτεΐνη έχουν ήδη αποδεδειγμένη αξία στην προστασία των ματιών από το μπλε φως. Σήμερα, η τεχνολογία της λουτεΐνης επεκτείνεται και στην προστασία του δέρματος προσφέροντας μια ολοκληρωμένη άμυνα ενάντια στις επιδράσεις της ψηφιακής κι όχι μόνο της ηλιακής ακτινοβολίας.
Ποια είναι η σημασία των αντιοξειδωτικών που περιέχονται στα αντιηλιακά;
Τα αντηλιακά νέας γενιάς δεν είναι “σκέτο φίλτρο” αλλά και θεραπεία για το δέρμα, με αντιοξειδωτικά όπως βιταμίνη C, η βιταμίνη E, η νιασιναμίδη και οι πολυφαινόλες που εμπεριέχονται στα αντιηλιακά να καταπολεμούν το οξειδωτικό στρες του δέρματος. Μεταξύ των παραγόντων με τεκμηριωμένη δράση στην ρύθμιση της ισορροπίας του οξειδωτικού στρες στο δέρμα, συγκαταλέγονται η βιταμίνη Ε και το υαλουρονικό οξύ. Η βιταμίνη Ε αποτελεί ένα από τα πιο δημοφιλή και αποτελεσματικά αντιοξειδωτικά, καθώς εξουδετερώνει κυρίως τα οξειδωμένα λιπίδια. Παράλληλα, το υαλουρονικό οξύ που περιέχεται στα αντηλιακά συμβάλλει στην προστασία του δέρματος, αναστέλλοντας τη δημιουργία ελεύθερων ριζών κατά την ηλιακή ακτινοβολία. Επιπλέον, προσφέρει ενυδατικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, ενισχύοντας τη συνολική άμυνα και υγεία του δέρματος.
Ποια είναι η νέα προσέγγιση των αντιηλιακών της Version?
Τα αντηλιακά Version:
– προστατεύουν έναντι κι της UVB, UVA κι ορατού φωτός κι κατ’ επέκταση των επιβλαβών συνεπειών τους
– αποτελούν μια πρωτοποριακή λύση για την αινιγματική σχέση μεταξύ βιταμίνης D και φωτοπροστασίας, διασφαλίζοντας ότι η προστασία από τον ήλιο δεν σημαίνει απαραίτητα και στέρηση της πολύτιμης «βιταμίνης του ήλιου»
– λόγω των πολλαπλών αντιοξειδωτικών με τα οποία είναι εμπλουτισμένα, ανάλογα με το SPF κι την σύσταση τους (tinted or normal) μπορούν να αποτελέσουν βάση για την ανάπτυξη εξατομικευμένων στρατηγικών ηλιοπροστασίας, εναρμονισμένων με τις κατευθυντήριες αρχές του Personalised Photoprotection Consensus 2025.
– παρέχουν προστασία κι έναντι του μπλε φωτός, γεγονός που τα καθιστά ιδανικά για άτομα που εκτίθενται παρατεταμένα σε οθόνες υπολογιστών, κινητών και άλλων ψηφιακών συσκευών, συνδυαστικά με μια ολοκληρωμένη στρατηγική φωτοπροστασίας στην καθημερινότητά τους.
Καραμπίνης Εμμανούηλ MD, MSc, PhD
References:
Abdel Azim S, Bainvoll L, Vecerek N, DeLeo VA, Adler BL. Sunscreens part 1: Mechanisms and efficacy. J Am Acad Dermatol. 2025;92(4):677-686. doi:10.1016/j.jaad.2024.02.065
de Troya-Martín M, Rodríguez-Martínez A, Rivas-Ruiz F, et al. Personalized Photoprotection: Expert Consensus and Recommendations From a Delphi Study Among Dermatologists. Photodermatol Photoimmunol Photomed. 2025;41(1):e70001. doi:10.1111/phpp.70001
Passeron T, Bouillon R, Callender V, et al. Sunscreen photoprotection and vitamin D status. Br J Dermatol. 2019;181(5):916-931. doi:10.1111/bjd.17992
Roberts RL, Green J, Lewis B. Lutein and zeaxanthin in eye and skin health. Clin Dermatol. 2009;27(2):195-201. doi:10.1016/j.clindermatol.2008.01.011
